Αρχαία Δίολκος

Ο Ι­σθμός, το στε­νό αυ­τό κομ­μά­τι γης, που ε­νώ­νει τη Στε­ρε­ά Ελλά­δα με την Πε­λο­πόν­νη­σο, α­πο­τέ­λε­σε, α­πό την αρ­χαιό­τη­τα, μεί­ζον ζή­τη­μα για τους κα­τοί­κους της Κο­ρίν­θου, α­φού χώ­ρι­ζε το Σα­ρω­νι­κό α­πό τον Κο­ριν­θιακό κόλ­πο -και κατ’ ε­πέ­κτα­ση το Αι­γαί­ο α­πό το Ιό­νιο πέ­λα­γος- και κα­θι­στού­σε τη με­τά­βα­ση α­πό τη μί­α θά­λασ­σα στην άλ­λη ε­πι­κίν­δυ­νη, κου­ρα­στι­κή και χρονο­βό­ρα.Έ­τσι, λοι­πόν, στους χρό­νους του Πε­ρί­αν­δρου κα­τα­σκευά­στη­κε ο δίολ­κος, έ­νας δρό­μος λι­θό­στρω­τος, α­πό την πα­ρα­λί­α του Σχοι­νού­ντα (Καλα­μά­κι) έ­ως του δυ­τι­κού πέ­ρα­τος του κα­να­λιού. Ο δρό­μος αυ­τός, ο ο­ποί­ος κα­τά έ­να με­γά­λο μέ­ρος α­πο­κα­λύ­φθη­κε α­πό τη σκα­πά­νη του Νικ. Βερ­δε­λή, δεν εί­χε χαρα­χτεί σε ευ­θεί­α γραμ­μή, με σκο­πό να α­πο­φευ­χθούν οι α­πό­το­μες α­νη­φο­ριές και κα­τη­φο­ριές, έ­χει πλά­τος 3,5 – 5 μέ­τρα και εί­ναι στρω­μέ­νος με κα­νο­νι­κούς, πώρι­νους κυ­βό­λι­θους. Δε­ξιά και α­ρι­στε­ρά φαί­νε­ται πως εί­χαν ι­σο­πε­δω­θεί χωμα­τό­δρο­μοι, χρή­σι­μοι ε­πί­σης στο έρ­γο της με­τα­φο­ράς των σκα­φών. Στη μέ­ση του λί­θι­νου κα­τα­στρώ­μα­τος υ­πάρ­χουν δυο βα­θιές πα­ράλ­λη­λες αυ­λα­κιές, που απέ­χουν 1,50 μέ­τρα η μί­α α­πό την άλ­λη. Στις αυ­λα­κιές αυ­τές κι­νού­νταν οι τρο­χοί μιας, με­γά­λου μή­κους, κατα­σκευ­ής, η ο­ποί­α έ­φε­ρε πά­νω της το σκά­φος και η ο­ποί­α ο­νο­μα­ζό­ταν ολ­κός. Η, πο­λύ κου­ρα­στι­κή, αυ­τή δια­δι­κα­σί­α χρη­σι­μο­ποιού­ταν μό­νο για ε­λα­φρά πλοί­α και κυ­ρί­ως πο­λε­μι­κά, ό­ταν ή­ταν πραγ­μα­τι­κά ανά­γκη να βρε­θούν γρή­γο­ρα α­πό τη μί­α θά­λασ­σα στην άλ­λη.