Η Ελληνική Επανάσταση

Το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης. 1η Μαρτίου 1821. Κωνσταντινούπολη – Μάνη. Ένα πλοίο ξεκινά, φορτωμένο όπλα και προκηρύξεις. Η Ανατολική Μάνη βρίσκεται σε αναβρασμό. Ο Παπαφλέσσας, ως τα μέσα Μαρτίου έχει ολοκληρώσει την περιοδεία του στην Πελοπόννησο και βρίσκεται στη Μεσσηνία με τον Αναγνωσταρά. Ο Κολοκοτρώνης βρίσκεται στη Μάνη και ο Ανδρούτσος αναμένει στην Πάτρα. Έτοιμοι για δράση. Το Μάρτιο του 1821, η Επανάσταση πλησιάζει και η Μονή Αγίας Λαύρας αποτελεί χώρο συγκέντρωσης των παραγόντων της Επανάστασης, μεταξύ των οποίων και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Ο θρύλος λέει ότι εδώ ξεκίνησε η Επανάσταση, όταν στις 25 Μαρτίου, υψώνεται το λάβαρο και πάνω σε αυτό ορκίζονται όλοι οι αγωνιστές.Καλάβρυτα. 21 Μαρτίου 1821Η πρώτη τουφεκιά πέφτει στις 21 Μαρτίου 1821 στα Καλάβρυτα. 600 ένοπλοι αγωνιστές, με επικεφαλής τους Σωτήρη Χαραλάμπη, Ασημάκη Φωτήλα, Σωτήρη Θεοχαρόπουλο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Νικόλαο Σολιώτη, Βασίλειο και Νικόλαο Πετμεζά μπαίνουν στα Καλάβρυτα και πολιορκούν τους Τούρκους, που βρίσκουν καταφύγιο στους τρεις οχυρούς πύργους, κατόπιν εντολής του Ιμπραήμ Αρναούτογλου, βοεβόδα (διοικητή) Καλαβρύτων. Οι Έλληνες πήραν μαζί τους ένα παλιό κανόνι και με σημαία τη χρυσοκέντητη εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ξεκινούν την επιδρομή τους στα Καλάβρυτα και πέντε μέρες μετά αναγκάζουν τους Τούρκους να παραδοθούν. Η πολιορκία και παράδοση των Καλαβρύτων θεωρείται ως η πρώτη πολεμική επιχείρηση της Ελληνικής Επανάστασης.Πάτρα: 22 Μαρτίου 1821Σχεδόν ταυτόχρονα με το ξέσπασμα της επανάστασης στα Καλάβρυτα, άρχισε ο έντονος αναβρασμός στη γειτονική Πάτρα. Στις 22/23 Μαρτίου, οι Τούρκοι αφού εξασφαλίζουν τις οικογένειές τους στο κάστρο της πόλης, ξεχύνονται στην πόλη τρομοκρατώντας τον ελληνικό πληθυσμό. Την ίδια ώρα τα κανόνια του κάστρου αρχίζουν να βάλουν την μητρόπολη και άλλα σημεία της Άνω πόλης προκαλώντας πανικό και χάος. Στην πόλη βρίσκονταν πολλοί Επτανήσιοι, αρκετοί εξ αυτών Φιλικοί, οι οποίοι βλέποντες την κατάσταση οπλίζονται και οχυρώνονται σε διάφορα σημεία. Κάποιοι κατευθύνονται προς την περιοχή Τάσι όπου συνήθως μαζεύονταν Τούρκοι και συγκρούονται για πρώτη φορά. Το βράδυ οι πρόξενοι των ευρωπαϊκών κρατών αρχίζουν να αποσύρονται προς τα πλοία.  Την επόμενη ημέρα οι Τούρκοι από το κάστρο της Πάτρας συνεχίζουν τον κανονιοβολισμό της πόλης.  Οι σημαντικοί Αχαιοί της γύρω περιοχής καταφθάνουν στην πόλη με όσους οπλοφόρους μπόρεσε να συγκεντρώσει ο καθένας. Πρώτος εισήλθε ο Παπαδιαμαντόπουλος και μετά ο Λόντος. Κατά τον Τρικούπη, την ίδια ημέρα έφτασαν και ο Π. Πατρών Γερμανός, ο επίσκοπος Κερνίτσης, ο Ζαΐμης και ο Ρούφος, ακολουθούμενοι από πλήθος οπλοφόρων και ροπαλοφόρων. Τις ημέρες που ακολουθούν συρρέουν στην Πάτρα οπλισμένοι χωρικοί με τους αρχηγούς τους και συμμετέχουν στον Αγώνα της πολιορκίας του Κάστρου.Λίγες μέρες αργότερα, 3 Απριλίου (Κυριακή των Βαΐων), καταφθάνει στην Πάτρα ο Τούρκος στρατηγός Γιουσούφ Σέρεζλης, ο οποίος και λύει την πολιορκία των Ελλήνων στο κάστρο. Στη συνέχεια καταφθάνει ο Μουσταφά μπέης που κατευθύνθηκε προς το Αίγιο και την Τριπολιτσά. Η Πάτρα αν και επαναστάτησε πρώτη, παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία σε όλη τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Παραδόθηκε τελευταία, 7 Οκτωβρίου 1827, στον Γάλλο στρατηγό Μαιζόν.Λιβαδειά. 31 Μαρτίου 1821Λίγο πριν την Επανάσταση, η «Γκιαούρ Λιβαδειά», είχε 10.000 Έλληνες κατοίκους με σημαντική παρουσία και δραστηριότητα, γεωργούς, έμπορους και βιοτέχνες. Βοεβόδας Λιβαδειάς είναι ο Καρά Ισμαήλ Αγάς, ο οποίος όταν πληροφορήθηκε ότι οι Χριστιανοί κάτι ετοιμάζουν θεώρησε ότι ήταν ενέργεια του Αλή πασά και στρέφει την προσοχή του εκεί. Οι ανεπιτήρητοι, πλέον, πρόκριτοι της Λιβαδειάς συνεχίζουν την προετοιμασία τους αναθέτοντας στον Αθανάσιο Διάκο, (υπαρχηγό του αρματολού Οδυσσέα Ανδρούτσου), την ανάληψη της αρχηγίας των όπλων στη περιοχή σε συνεργασία με τον Βασίλη Μπούσγο από την Αράχοβα. Την νύχτα της 25ης προς 26ης Μαρτίου 1821 πέφτει το πρώτο βόλι από τον Βασίλη Μπούσγο και τους άντρες του στη θέση «στενό του Ζεμενού». Ο Αθ. Διάκος, φροντίζει να παρουσιάσει το γεγονός στον Χασάν Αγά της Λιβαδειάς ως επίθεση της εμπροσθοφυλακής του Ανδρούτσου, ο οποίος δήθεν πλησιάζει με 10.000 άντρες. Την ίδια κιόλας μέρα ο Διάκος, παίρνει άδεια για την στρατολόγηση ανδρών με τους οποίους καταλαμβάνει τη νύχτα της 28ης προς 29η Μαρτίου, το λόφο Προφήτη Ηλία, απέναντι από το κάστρο της πόλης. Ο Χασάν Αγά αρνείται να παραδώσει το κάστρο και οι Έλληνες επιτίθενται. 31 Μαρτίου, οι Έλληνες καταλαμβάνουν την πόλη. Οι Τούρκοι τελικά παραδίδονται την 1η Απριλίου, το κάστρο περνά σε ελληνικά χέρια.Σάλωνα. 10 Απριλίου 1821 Η περιοχή της Άμφισσας ανέδειξε πολλούς ήρωες και είχε σημαντική συνεισφορά στην Ελληνική Επανάσταση. Αθανάσιος Διάκος, Οδυσσέας Ανδρούτσος, Πανουργιάς και άλλοι. Τα Σάλωνα, γίνονται η πρώτη πόλη της Ρούμελης, που επαναστατεί και καταλαμβάνεται από τον Πανουργιά, στις 27 Μαρτίου 1821. Οι Έλληνες εξοντώνουν 600 έγκλειστους Τούρκους και παίρνουν τα όπλα τους, ανήμερα Πάσχα, στις 10 Απριλίου 1821, το Κάστρο των Σαλώνων πέφτει στα χέρια των Ελλήνων και γίνεται το πρώτο κάστρο που επανέρχεται σε ελληνικά χέρια. Το 1825 οι Τούρκοι ανακαταλαμβάνουν την πόλη, για μερικούς μήνες μόνο, όπως και ο Κιουταχής, ένα χρόνο μετά. Τελικά οι Τούρκοι θα παραδώσουν την πόλη το 1829, στον Δημήτριο Υψηλάντη. Μετά την απελευθέρωση, τα Σάλωνα γίνονται πρωτεύουσα της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας.Η ναυμαχία της Πάτρας. 20 Φεβρουαρίου 1822Ο ελληνικός στόλος είναι μικρός και εμπορικός καθώς αποτελείται από τα 3 νησιά Ύδρα, Σπέτσες. Στον αντίποδα του, τα οθωμανικά πλοία είναι μεγάλα και ακριβά, όμως είναι και γερασμένα. Η αντίθεση απαγορεύει την κατά μέτωπο επίθεση, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να περιορίζονται στην παρενόχληση  των εχθρικών πλοίων, με σκοπό απλά να παρεμποδίζουν τις κινήσεις. Το Φεβρουάριο του 1822, οι Τούρκοι κατευθύνονται στο λιμάνι τις Πάτρας και ο Μιαούλης παίρνει μια παράτολμη απόφαση. Για πρώτη φορά ο ελληνικός στόλος θα αναμετρηθεί με τον οθωμανικό κατά παράταξη. Τα ελληνικά πλοία φτάνουν στο λιμάνι της Πάτρας και αρχίζουν να κανονιοβολούν, ο καιρός είναι κακός και η θάλασσα φουρτουνιασμένη. Καταφέρνουν να καταστρέψουν ολοκληρωτικά μια φρεγάτα και να προκαλέσουν αρκετές ζημιές, αναγκάζοντας τους Τούρκους να αποσυρθούν στην Ζάκυνθο. Το ηθικό των Ελλήνων ανεβαίνει καθώς πλέον ξέρουν ότι μπορούν να παραταχθούν ενάντια στον οθωμανικό στόλο. Δερβενάκια. 26 Ιουλίου 1822Από τις σημαντικότερες στιγμές του αγώνα της Ανεξαρτησίας, όπου διαφάνηκε η στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Αρχές Ιουλίου 1822, ένας νέος κίνδυνος διαφαίνεται για την Επανάσταση. Στην Πελοπόννησο καταφθάνει ισχυρή τουρκική δύναμη υπό τον ικανότατο Μαχμούτ Πασά, γνωστότερο ως Δράμαλη. Ο Σουλτάνος έχει ξεμπερδέψει με τον Αλή πασά και πλέον όλη η προσοχή του είναι στραμμένη στους επαναστάτες. Ο Δράμαλης και οι 25.000 άντρες του προελαύνει ταχύτατα στη Στερεά Ελλάδα και στις 6 Ιουλίου στρατοπεδεύει στην Κόρινθο. Στόχος του είναι η ανακατάληψη της Τριπολιτσάς και η οριστική κατάπνιξη της Επανάστασης. Έχει τη βοήθεια του στόλου που καταπλέει στον Αργολικό κόλπο. Ενάντια στις συμβουλές των τοπικών Τούρκων ηγετών, συνιστούν να κάνει ορμητήριό του την Κόρινθο, και με μεγάλη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, ο Δράμαλης προελαύνει προς το Ναύπλιο για να λύσει την πολιορκία του. Στην πορεία του καταλαμβάνει τον Ακροκόρινθο και ανενόχλητος φτάνει στον Άργος όπου και στρατοπεδεύει στις 12 Ιουλίου. Οι Έλληνες πιάνονται στον ύπνο και μόλις μαθαίνουν ότι ο Δράμαλης πλησιάζει στο Άργος επικρατεί σύγχυση και πανικός. Μονάχα ο Κολοκοτρώνης ορθώνει ανάστημα. Κηρύσσει άμεσα πανστρατιά και με συντονισμένες ενέργειες κατορθώνει να περιορίσει τον Δράμαλη στην Αργολίδα και να ματαιώσει την πορεία του προς την Τριπολιτσά. Ο Γέρος του Μοριά, καταλαμβάνει θέσεις κλειδιά και εφαρμόζει την τακτική της «καμμένης γης». Σκοπεύει να αφήσει τον Δράμαλη χωρίς προμήθειες και κυρίως χωρίς δυνατότητα ανεφοδιασμού. Κυρίως όμως, δεν σκοπεύει να επιτρέψει στο Δράμαλη να ξαναπεράσει από τις στενές διαβάσεις που ενώνουν την Κόρινθο με το Άργος ανενόχλητος, όπως έκανε λίγες μέρες πριν. Ο Δράμαλης αποφασίζει να υποχωρήσει στην Κόρινθο. Το σχέδιο του γίνεται αντιληπτό από τον Κολοκοτρώνη, ο οποίος σπεύδει να τοποθετήσει 2.500 άνδρες του στα Δερβενάκια. 26 Ιουλίου 1822, στα στενά των Δερβενακίων, οι Τούρκοι θα υποστούν δεινή ήττα, χάνοντας πάνω από 3.000 άνδρες. Ο Δράμαλης με τους εναπομείναντες άνδρες του προσπαθούν να διαφύγουν την επομένη από την κλεισούρα του Αγιονορίου. Όμως, ο Νικηταράς, ο Υψηλάντης και ο Παπαφλέσσας είναι εκεί για να προκαλέσουν νέες βαριές απώλειες. Ο υπερήφανος Δράμαλης, φτάνει με τα υπολείμματα του στρατού του στην Κόρινθο, όπου στα τέλη Οκτωβρίου πεθαίνει ντροπιασμένος. Στον αντίποδα, ο Κολοκοτρώνης, θριαμβευτής, ανακηρύσσεται από την Κυβέρνηση Αρχιστράτηγος της Πελοποννήσου, κατ’ απαίτηση των οπλαρχηγών. Η Επανάσταση έχει διασωθεί και έχει πλέον γερά θεμέλια χάρη στο σχέδιο και την τακτική του Γέρου του Μοριά.Ακροκόρινθος. 19 Οκτωβρίου 1823Στην Πελοπόννησο το 1823 μόνο τα φρούρια της Πάτρας, του Ακροκορίνθου, της Μεθώνης, της Κορώνης και του Ρίου κατέχονταν ακόμα από τους Τούρκους. Ο Ακροκόρινθος κρατά ακόμα καθώς ανεφοδιάζεται εύκολα από την Πάτρα με πλοία.Από τις 18 Απριλίου οι Έλληνες πολιορκούν όλο και πιο στενά τον Ακροκόρινθο. Υπεύθυνος είναι ο Γιάννης Νοταράς από τα Τρίκαλα της Κορινθίας, στην Εθνοσυνέλευση του Άστρους έχει οριστεί αντιστράτηγος. Τον Ιούνιο, ο έμπειρος πορθητής του Παλαμηδίου Στάικος Σταϊκόπουλος έρχεται για ενίσχυση, οι Έλληνες φτάνουν πλέον τους 800. Στην πολιορκία συμμετέχει και ο Κολοκοτρώνης με 450 άνδρες. Οι Τούρκοι, κλεισμένοι στο κάστρο, αρνούνται τις διαπραγματεύσεις καθώς αναμένουν ενισχύσεις και στρατό από την Πάτρα και παραμένουν αδιάλλακτοι.Οκτώβριος, και οι Έλληνες διαφωνούν και τον έλεγχο της κατάστασης αναλαμβάνει ο Κολοκοτρώνης. Εν των μεταξύ οι Τούρκοι προτείνουν παράδοση τους υπό ένα όρο, να γίνει στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Ο Γέρος του Μοριά φτάνει στον Ακροκόρινθο και σε συνεννόηση με τον Φρούραρχο Αβτουλάχ μπέη, υπογράφει στις 19 Οκτωβρίου, τη συνθήκη παράδοσης. Ο Ακροκόρινθος περνά σε ελληνικά χέρια. Ναυμαχία της Αγκάλης. 17 Σεπτεμβρίου 1827Το φθινόπωρο του 1827 η ελληνική επανάσταση οδεύει προς τον εκφυλισμό. Ο Ιμπραήμ, πανίσχυρος, κυριαρχεί σε όλη την Πελοπόννησο και ο Κιουταχής έχει σβήσει σχεδόν κάθε επαναστατική εστία της Ρούμελης. Οι μόνοι που παλεύουν ακόμα είναι ο Κολοκοτρώνης στο Μοριά και ο Καραϊσκάκης στην Ανατολική Στερεά. Η κυβέρνηση της Ύδρας αναζητά λύση για να διασωθεί η επανάσταση και στο πλευρό της έχουν σταλεί Άγγλοι αξιωματικοί.Ο πλοίαρχος Άστυγξ, επικεφαλής του ατμοκίνητου πλοίου «Καρτερία», διατάσσεται να πλεύσει στον Κορινθιακό σε μια απόπειρα να ανακουφίσει τις επαναστατικές δυνάμεις. Μαζί του πλέουν 3 μικρά ελληνικά πλοία, υπό τον Γεώργιο Θωμά, ο οποίος φτάνει πρώτος στον κόλπο της Αγκάλης όπου βρίσκεται ο τουρκο-αιγυπτιακός στόλος. Ο Γ. Θωμάς αποφασίζει να επιτεθεί αλλά οι κακές καιρικές συνθήκες τον αναγκάζουν να αποσυρθεί στο Λουτράκι. Ο Άστυγξ φτάνει και ψάχνει τρόπο να επικοινωνήσει με τον Έλληνα καπετάνιο ώστε να οργανωθούν κοινά, όμως αποτυγχάνει και έτσι αποφασίζει, στις 14 Σεπτεμβρίου, να προχωρήσει μόνος. Ο καιρός δεν τον επιτρέπει. Πρωί 17ης Σεπτεμβρίου 1827, δυτικά του Κόλπου της Αγκάλης, στην περιοχή Ιτέας, εννιά οθωμανικά πλοία συγκρούονται με έξι πλοία ελληνοβρετανικής μοίρας. Οι δύο μοίρες, ελληνική και αγγλική έρχονται σε συνεννόηση και επιτίθενται  μαζί. Καταφέρνουν να κατατροπώσουν τον εχθρικό στόλο, οι απώλειες του οποίου έφτασαν στον μισό της έμψυχης δύναμης του. Οι Έλληνες πλέον κατέχουν τον πλήρη έλεγχο της θαλάσσιας επικοινωνίας μεταξύ Πελοποννήσου και Στερεάς, ενώ ο Ιμπραήμ αναγκάζεται να στραφεί στο Ναυαρίνο, πράξη η οποία υπήρξε η απαρχή της οριστικής του αποτυχίας να καταστείλει την ελληνική στάση. Η Ναυμαχία της Αγκάλης αποτέλεσε την βασικότερη αιτία για την τελική ήττα των Τουρκο-Αιγυπτιακών ναυτικών δυνάμεων, στο Ναυαρίνο.